Alles over de geschiedenis die achter de oudste Pink Gin ter wereld schuilgaat
Tijdens zijn tijd in London stuitte Alexander Janssen tijdens zijn zoektocht naar informatie over gin op de grootste, meest zeldzame boekenverzameling van een vriend van de Rockefeller familie. Tot deze verzameling behoorde ook het London’s Distillery boek met het allereerste gin recept ter wereld. Alexander mocht het boek bekijken, maar moest hierbij wel verplicht handschoenen dragen én er stond de gehele tijd een beveiliger bij. Een bijzondere ervaring die erg inspirerend werkte; Alexander wilde de oudste gin ter wereld weer tot leven wekken en het zou de naam 1689 dragen!
En zo geschiedde.. Inmiddels is Gin 1689 Pink Gin sinds 2019 op de markt. In deze gin story duiken we in de bijzondere geschiedenis die schuilgaat achter deze fles, want er is wellicht meer gebeurd dan we tot nu toe dachten..
De tekst in deze gin story komt van Gin 1689 en is gebaseerd op hun geschiedenis.
Het begin van distilleren en het gebruik van jeneverbessen
Al eeuwenlang wordt er gedistilleerd. Naar verluidt werd er in de achtste eeuw al gedistilleerd in de Arabische wereld. Tijdens de Middeleeuwen verplaatste het distilleren zich ook naar Europa. Benedictijner monniken in Salerno, Italië, distilleerden alcohol om geneeskrachtige planten op te lossen en te bewaren. De jeneverbes speelde hier toen al een belangrijke rol in.
Het was 1269 toen de jeneverbes een eerste belangrijke vermelding kreeg in de Nederlandse encyclopedie “De bloem der natuur” van Jacob van Maerlant. Deze encyclopedie bevat een hoofdstuk over geneeskrachtige kruiden en hier kan de jeneverbes natuurlijk niet ontbreken. Er werd toen al gesproken van een “tonicum op basis van jeneverbes”. Door de jaren heen gebruikten artsen de jeneverbes voor diverse medicinale doeleinden, waaronder het bestrijden van maag-, darm-, lever- en nierkwalen.
De eerste dranken op basis van graan en Dutch Courage
In de eerste instantie werden gegiste druiven gebruikt om mee te distilleren. Tot men in 1582 ontdekte dat het veel makkelijker en goedkoper was om op grote te schaal te gaan distilleren met graan. Omdat deze dranken niet altijd even lekker smaakten, werden er al gauw jeneverbessen aan toegevoegd en werd dit mengsel gerijpt op eiken houten vaten. Dit was eigenlijk het begin van de Nederlandse jenever.
Tijdens de Dertigjarige Oorlog nam de vraag naar dranken op basis van graan een grote vlucht. De Nederlandse jenever domineerde de lokale economie.
De Nederlandse soldaten droegen hun steentje ook aan bij aan de groei van jenever. Zij namen de drank mee als zij op oorlogspad gingen. Tijdens de Dertigjarige Oorlog werden de Nederlandse soldaten ook bijgestaan door Engelse soldaten. Het was in 1585 dat laatstgenoemde kennismaakten met de Nederlandse jenever.
De Nederlandse soldaten namen vaak een paar grote slokken van de jenever alvorens zij ten strijde trokken. De Engelse soldaten zagen dit gebruik en het duurde ook niet erg lang voordat zij er aan mee gingen doen.
Als ze terug konden gaan naar Engeland namen zij de jenever ook mee en vertelden het thuisfront verhalen over de geest die hen “Hollandse moed” had gegeven.
De opkomst van Nederlandse distilleerderijen
Rond 1663 hadden diverse kleine Nederlandse én Vlaamse distilleerders hun deuren geopend. Alleen al in Amsterdam waren er 400 gevestigd. Zij zorgden ervoor dat mout-eau-de-vie met jeneverbes aan populariteit won én ingezet werd tegen allerlei medische problemen, zoals nier- en maagkwalen, spit, galstenen en jicht.
De alcoholrevolutie door Willem van Oranje
Op 11 april 1689 werd Willem van Oranje, ook wel bekend als Willem III in de Westminster Abbey in Londen gekroond tot de nieuwe koning van Engeland, Schotland en Ierland. Deze stap zorgde ervoor dat jenever nog populairder werd in Engeland; hier werd het medicijn in een modieus drankje veranderd.
Het duurde niet al te lang voordat Willem van Oranje verwikkeld was in een conflict met Frankrijk. In die tijd was de Franse brandewijn namelijk het populairste drankje in Engeland. Om de economie van zijn aartsvijand te verzwakken, introduceerde Willem van Oranje een blokkade tegen Franse goederen. De Franse brandewijn maakte plaats voor jenever en later ook de eigen Engelse variant; gin.
De productie en consumptie van gin groeide snel en overtrof al gauw die van bier. Dit maakte Willem van Oranje één van de beroemdste vorsten uit de geschiedenis.
De Oorlog van de Grote Alliantie
De Oorlog van de Grote Alliantie, ook bekend al de Liga van Augsburg, droeg ook bij aan het groter worden van de populariteit van gin.
Net als de vorige oorlog kwam de Britse regering geld tekort en dit leidde in 1694 tot de oprichting van de Bank of England en de Tonnage Act. Met deze wet werd het begrip “nationale schuld” ingevoerd en kon de regering rechten heffen op schepen volgens hun tonnage op bier en andere dranken. De belasting op bier deed de prijs ervan drastisch stijgen, zodat er weinig verschil was tussen de prijs van bier en die van gin. Dit moedigde velen aan om de drank met jeneverbessmaak voor het eerst te proberen. En met succes!
De gin gekte en Mother’s Ruin
De Londense bevolking genoot van de gin, maar was niet echt gewend om iets sterkers te drinken dan bier. Dit resulteerde uiteindelijk in een heuse gin gekte. Er werd veel gin geproduceerd én gedronken en dit had zeer nadelige gevolgen. Er ontstond veel armoede, verval, criminaliteit en prostitutie.
Gin werd vergeleken met een hedendaagse drugsepidemie en werd gezien als “een krachtige drug die goedkoop en makkelijk verkrijgbaar was”.
In 1720 werd er in een kwart van de huizen in Londen actief gin gedistilleerd en de consumptie nam een toevlucht van 2,5 miljoen tot 8,2 gallons. De werkende klasse was continu onder invloed, de volksgezondheid verslechterde en de levensverwachting daalde aanzienlijk. Mensen werden eenvoudigweg “onbruikbaar”.
Op de straat liepen verkopers met goedkope gin, die veelal gemaakt werden met dodelijke ingredienten zoals terpentijn en zwavelzuur. Zij kozen voor deze ingredienten om hun producten op smaak te brengen.
Maar dat is niet alles; gin winkeltjes richtten achterin kamers in met stro voor mannen en vrouwen die de nacht bewusteloos door moesten brengen.
In 1723 was het sterftecijfer vele malen hoger dan het geboortecijfer en maar liefst 75% van de pasgeboren baby’s stierven voor hun vijfde levensjaar. Vrouwen die verslaafd waren aan gin verwaarloosden hun kinderen óf baby’s werden al misvormd geboren door het “foetale alcohol syndroom”.
Omdat het juist de vrouwen waren die aan de gin verslaafd raakten, kreeg het drankje al gauw diverse bijnamen zoals Ladies Delight, Mother Gin, Madam Geneva en Mother’s Ruin.
Het ontstaan van Gin Acts
Door al deze nadelige effecten besloot de overheid regels in te voeren die de alcoholproductie en -consumptie naar beneden zouden brengen. De zogenoemde Gin Acts waren bedoeld om de verkoop van gin te beperken. Zo werden de rechten op de verkoop en de tarieven voor detailhandelsvergunningen verhoogd. Ook definieerde de overheid gin als een drank waaraan “jeneverbessen of andere vruchten, kruiden of ingrediënten zijn toegevoegd”. Illegale distilleerders die zich hier niet aan hielden werden zwaar gestraft en beperkt, waardoor legale distilleerders konden floreren.
Puss & Mew Houses
In 1738 onderzocht Dudley Bradstreet de details van de vijfde Gin Act en vond hier een maas in de wet. Deze stelde dat een informant de naam moest weten van een persoon die een pand huurde waar illegaal gin werd verkocht om de overbrenger te kunnen arresteren. Hij liet in die gevallen weten dat “gin verkrijgbaar zou zijn bij een kat in de steeg”.
Deze locaties werden al gauw Puss & Mew Houses genoemd; dorstige klanten zeiden “puss” en de verkoper antwoordde dan met “mew”. De klanten konden munten door een gleuf in de bek van de kat steken en in ruil daarvoor kregen ze via de pijp onder de poot van de kat hun gin.
De autoriteiten stonden machteloos en ondermijnden de Gin Act van 1738. Dudley zette de praktijk nog drie maanden voort voordat te veel mensen de praktijk hadden gekopieerd en hij besloot verder te gaan.
Een distilleerketel die de snelheid en kwaliteit kan verbeteren
Aan het begin van de 19e eeuw wilde men een distilleerketel ontwikkelen die de snelheid en de kwaliteit van het distillatieproces verbeterde. Het was in 1826 toen Robert Stein een distilleerketel met twee kolommen uitvond. De octrooigemachtigde Ierse Aeneas Coffey verbeterde het ontwerp aanzienlijk en patenteerde zijn “Coffey”- still in 1831. Vanaf dit moment was het mogelijk om continue te distilleren; er ging geen tijd meer verloren en er kon op grote schaal een zuivere drank geproduceerd worden.
De geschiedenis herbeleven met Gin 1689
Het is 2016 als founders Alexander en Patrick zich tot één van de oudste distilleerderijen in Nederland wenden. Hier kloppen ze aan met de vraag hen te helpen met het maken van een gin op basis van een recept uit 1689. Het resultaat is Gin 1689 Dutch Dry Gin die in 2018 het levenslicht ziet.
Leuk om te weten is dat het originele recept een voetnoot bevat met de tekst “Voeg aardbeien en frambozen toe aan de distillatie om een fruitsmaak te krijgen”. Alexander en Patrick volgden dit advies ter harte op en in 2019 volgde de eerste Nederlandse Pink Gin; Gin 1689 Pink Gin!
Ps. Alle foto’s komen van Gin 1689.
